Việc lựa chọn thực phẩm và chế độ ăn uống phù hợp là điều cần thiết đối với những người bị bệnh gan. Vậy người bị bệnh gan nên ăn gì và không nên ăn gì để bảo vệ sức khoẻ? Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những thông tin cần thiết về các loại thực phẩm tốt cho gan, giúp kiểm soát tình trạng bệnh và tăng cường sức khoẻ nhé!
Vai trò của chế độ ăn uống với người bị bệnh gan
Gan là cơ quan quan trọng giúp tổng hợp dưỡng chất, thanh lọc các độc tố, tạo và lưu trữ mật, glycogen, cũng như tạo các yếu tố đông máu cho cơ thể. Gan còn có chức năng dự trữ nhiều khoáng chất, vitamin khác nhau như vitamin A, D, E, B12,…. Mặc dù gan có khả năng tự phục hồi các tế bào, nhưng khi bị tổn thương do viêm gan, xơ gan hay các tác nhân khác, chức năng gan giảm sút, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và có thể đe dọa tính mạng.
Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ điều trị và cải thiện sức khỏe cho người bị bệnh gan. Một chế độ ăn hợp lý không chỉ giúp giảm bớt gánh nặng cho gan mà còn thúc đẩy quá trình phục hồi và tăng cường chức năng gan. Kiến thức về dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện và hỗ trợ điều trị bệnh gan. Tuy nhiên, mỗi tình trạng bệnh yêu cầu chế độ dinh dưỡng khác nhau, vì vậy việc tham khảo ý kiến của bác sĩ và chuyên gia dinh dưỡng là vô cùng cần thiết.
Người mắc bệnh gan thường hay gặp tình trạng chán ăn, ăn không ngon miệng, dẫn đến nguy cơ suy dinh dưỡng. Do đó, lựa chọn thực phẩm phù hợp sẽ giúp giảm thiểu tình trạng này và nâng cao sức khỏe, hỗ trợ quá trình điều trị và phục hồi hiệu quả.
Chế độ dinh dưỡng cho người bệnh gan
Vậy bệnh gan nên ăn gì và chế độ ăn uống cho người bệnh gan như thế nào để giúp kiểm soát và điều trị các tổn thương gan hiệu quả? Dưới đây là những nguyên tắc cơ bản giúp xây dựng thực đơn hàng ngày dành cho người bị bệnh gan có thể tham khảo:
Ăn đủ chất xơ
Trong chế độ dinh dưỡng cho người bệnh gan, việc ăn đủ chất xơ là rất quan trọng để duy trì sức khỏe và hỗ trợ điều trị bệnh gan. Lượng chất xơ cần thiết mỗi ngày cho người lớn là khoảng 20-25g, và có trong các nguồn thực phẩm như rau xanh, củ, quả, trái cây, đậu và ngũ cốc,…
Việc tiêu thụ đủ rau xanh và trái cây mỗi ngày không chỉ giúp giảm nguy cơ thừa cân, béo phì, rối loạn lipid máu và tăng đường huyết – yếu tố chính gây ra bệnh xơ gan và gan nhiễm mỡ, mà còn cung cấp vitamin và khoáng chất thiết yếu cho cơ thể.
Bên cạnh đó, chất xơ còn đóng vai trò quan trọng trong việc nuôi dưỡng các vi khuẩn có lợi trong ruột (prebiotics) thông qua quá trình lên men trong đại tràng, giúp cân bằng hệ vi sinh vật đường ruột. Hơn nữa, chất xơ còn có tác dụng giảm mức độ viêm và hỗ trợ gan trong việc xử lý các chất độc hại.
Ăn đủ chất đạm
Chế độ giàu protein rất quan trọng với các người mắc bệnh gan, vì protein đóng vai trò thiết yếu trong cơ thể, giúp xây dựng và phục hồi cơ bắp, cấu tạo tế bào, duy trì chức năng của các cơ quan và cung cấp năng lượng cho cơ thể. Các nguồn thực phẩm giàu protein gồm thịt gia cầm, cá, hải sản, thịt gia súc, trứng, sữa và các chế phẩm từ sữa, đậu, hạt.
Tuy nhiên, tuỳ vào lượng protein cần thiết sẽ khác nhau tùy thuộc vào loại bệnh gan, chẳng hạn như viêm gan, xơ gan hay gan nhiễm mỡ. Vì vậy, khi mắc bệnh gan, người bệnh cần tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa dinh dưỡng hoặc chuyên gia dinh dưỡng tại các cơ sở y tế.
Ăn đủ vitamin và khoáng chất
Người mắc bệnh gan thường gặp phải tình trạng chán ăn và ăn không ngon miệng. Hơn nữa, khi chức năng gan suy giảm, khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng của cơ thể cũng giảm, làm tăng nguy cơ suy dinh dưỡng. Vì vậy, người bệnh gan cần chú trọng vào việc bổ sung thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất. Điều này sẽ giúp ngăn ngừa tình trạng thiếu hụt dinh dưỡng, từ đó hạn chế sự tiến triển nghiêm trọng của bệnh.
Ăn đủ chất béo lành mạnh
Khi mắc bệnh gan, đặc biệt là gan nhiễm mỡ, nhiều người thường kiêng tất cả các loại chất béo. Tuy nhiên, không phải tất cả các loại chất béo đều có hại cho gan.
Người bệnh gan vẫn có thể ăn một số loại chất béo lành mạnh mà không gây hại như chất béo không bão hòa, omega-3, omega-6, omega-9, từ các thực phẩm như cá hồi, cá thu, cá ngừ,… cùng với các loại hạt như hạnh nhân, óc chó, hạt dẻ và dầu thực vật như dầu oliu, dầu hướng dương.
Bệnh gan nên ăn gì?
Khi mắc bệnh gan, việc lựa chọn thực phẩm phù hợp là rất quan trọng để hỗ trợ chức năng gan và giảm thiểu tổn thương. Dưới đây là những loại thực phẩm nên ăn khi bị bệnh gan:
1. Cà phê
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng cà phê có tác dụng bảo vệ gan nhờ vào khả năng giảm viêm và ngăn ngừa xơ gan. Các hợp chất trong cà phê, đặc biệt là chất chống oxy hóa, có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu và hạn chế tổn thương gan. Tuy nhiên, người bệnh gan chỉ nên uống cà phê với mức độ vừa phải và người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ để đảm bảo phù hợp với tình trạng sức khỏe cụ thể của mình, tránh ảnh hưởng tới giấc ngủ hay các gây ra các triệu chứng chóng mặt, đau đầu,..
2. Quả mọng
Các loại quả mọng, như dâu tây, việt quất, mâm xôi và dâu đen, là một lựa chọn tuyệt vời cho người bệnh gan nhờ vào hàm lượng cao vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa, anthocyanins, giúp giảm viêm và bảo vệ tế bào gan khỏi tổn thương do các gốc tự do. Đồng thời, những quả mọng này còn cải thiện chức năng gan, hỗ trợ quá trình thải độc và giúp gan phục hồi nhanh hơn.
3. Trà xanh
Trà xanh là lựa chọn rất tốt cho người bệnh gan nhiễm mỡ nhờ vào các hợp chất chống oxy hoá mạnh mẽ, giúp bảo vệ gan, cải thiện chức năng gan. Mặt khác, trà xanh cũng có tác dụng cải thiện giấc ngủ, giúp người bệnh thư giãn.
4. Tỏi
Tỏi không chỉ là gia vị cho món ăn mà còn có nhiều lợi ích đối với người bệnh gan. Tỏi chứa selen, một hợp chất giúp gan hoạt động hiệu quả hơn trong việc loại bỏ chất độc hại khỏi cơ thể. Ngoài ra, tỏi còn hỗ trợ giảm mỡ thừa trong gan, tác động tích cực đến quá trình chuyển hoá, đặc biệt là đối với những người mắc bệnh gan nhiễm mỡ
5. Dầu ô liu
Dầu ô liu chứa nhiều axit béo không bão hòa đơn, đặc biệt là oleic acid, giúp giảm viêm, chống oxy hoá mạnh mẽ và cải thiện chức năng gan. Sử dụng dầu ô liu trong chế độ ăn hàng ngày có thể giúp ngăn ngừa sự tích tụ mỡ trong gan và hỗ trợ quá trình phục hồi cho gan.
6. Rau xanh
Nhiều người thắc mắc bệnh gan nên ăn gì thì bạn có thể lựa chọn bổ sung rau xanh trong bữa ăn. Rau xanh cung cấp nhiều vitamin, khoáng chất và chất xơ, giúp hỗ trợ quá trình thải độc, cholesterol trong máu và tăng cường chức năng gan. Bổ sung rau xanh hàng ngày không chỉ giúp người mắc bệnh gan duy trì sức khoẻ mà còn ngăn ngừa các bệnh ung thư, hỗ trợ giảm mỡ thừa.
7. Đậu nành
Đậu nành là thực phẩm có hàm lượng protein thực vật cao, ít chất béo bão hoà và các chất dinh dưỡng quan trọng như isoflavones, omega-3 và chất xơ. Các hợp chất trong đậu nành, đặc biệt là isoflavones, có tác dụng chống viêm và chống oxy hóa, tăng cường độ nhạy của insulin, giúp bảo vệ gan khỏi tổn thương và giảm nguy cơ viêm gan, gan nhiễm mỡ.
8. Cá béo
Cá béo, như cá hồi, cá ngừ, cá thu và cá mòi, là một nguồn thực phẩm tuyệt vời cho người bệnh gan nhờ vào hàm lượng cao axit béo omega-3. Cá béo còn chứa nhiều protein tốt cho cơ thể, giúp cải thiện tình trạng gan nhiễm mỡ và duy trì chức năng gan.
9. Nghệ
Nghệ là một gia vị có chứa loại hợp chất curcumin chống viêm và chống oxy hóa mạnh mẽ. Curcumin giúp hạ men gan cho những người bị gan nhiễm mỡ, bảo vệ tế bào gan khỏi tổn thương và hỗ trợ cải thiện chứng viêm gan.
10. Các loại hạt
Các loại hạt như hạnh nhân, óc chó, hạt chia và hạt lanh là lựa chọn tuyệt vời cho người bệnh gan nhờ vào hàm lượng cao axit béo không bão hòa, đặc biệt là omega-3, và chất chống oxy hóa vitamin E. Những thành phần này giúp giảm viêm, giảm nguy cơ mắc một số bệnh về gan và bảo vệ tế bào gan. Do đó, người bị bệnh gan nên bổ sung các loại hạt vào trong thực đơn hàng ngày.
11. Nho
Quả nho, đặc biệt là nho tím và đỏ có hàm lượng các chất chống oxy hoá cao, đặc biệt là resveratrol. Nho có tác dụng giảm viêm, ngăn ngừa sự tích tụ mỡ trong gan, ngăn ngừa tăng mức độ chống oxy hoá, từ đó giúp cải thiện chức năng gan và hỗ trợ quá trình thải độc.
12. Quả bơ
Với hàm lượng vitamin, chất béo lành mạnh như axit oleic, axit palmitic,… có trong bơ giúp hỗ trợ chức năng gan, giảm viêm và bảo vệ sức khoẻ tim mạch, gan. Hơn nữa, bơ còn có chứa chất chống oxy hoá glutathione giúp loại bỏ độc tố ra ngoài cơ thể cũng như làm đẹp da, giảm cân hiệu quả.
13. Thực phẩm giàu vitamin E
Một số loại thực phẩm giàu vitamin E như đậu phộng, cải bó xôi, ớt chuông đỏ và các loại hạt không chỉ giúp giảm viêm nhiễm mỡ và bảo vệ gan khỏi sự tấn công của các gốc tự do mà còn phù hợp cho những người có chế độ ăn kiêng.
Người bệnh gan nên kiêng ăn gì?
Sau khi tìm hiểu người bệnh gan nên ăn gì, tiếp theo hãy cùng khám phá người bị bệnh gan nên kiêng ăn gì? Người bệnh gan cần chú ý kiêng hoặc hạn chế một số loại thực phẩm và thói quen để bảo vệ sức khỏe gan. Dưới đây là một số đồ ăn cần tránh:
Thực phẩm nhiều muối
Người bị bệnh gan nếu ăn quá nhiều muối có thể làm tăng huyết áp và gây áp lực lên gan. Vì vậy, nên hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, thức ăn mặn như thịt xông khói, mắm, khô,… và gia vị có chứa nhiều muối, chỉ nên ăn một hàm lượng muối cực nhỏ.
Thực phẩm nhiều dầu mỡ
Các thực phẩm như thịt mỡ, thức ăn nhanh, đồ chiên rán,.. và các sản phẩm từ sữa béo có thể làm tăng mức độ mỡ trong gan, từ đó khiến cho bệnh gan nhiễm mỡ ngày càng nghiêm trọng.
Thực phẩm nhiều đường
Người bệnh gan không nên ăn các thực phẩm nhiều đường như bánh ngọt, siro, kem, ngũ cốc tinh chế,… Những thực phẩm nhiều đường này làm tăng nồng độ đường huyết, gây tích tụ chất béo trong gan, làm cho tình trạng gan nhiễm mỡ trở nên nghiêm trọng.
Đồ uống có ga, cồn
Rượu bia và những đồ uống có ga là một trong những nguyên nhân chính gây tổn thương gan. Nó có thể làm gia tăng tình trạng viêm, xơ gan, và suy gan. Do đó, người bệnh gan cần hoàn toàn kiêng rượu và các đồ uống có cồn.
Đồ ăn chế biến sẵn
Đồ ngọt, bánh kẹo, thực phẩm chế biến sẵn chứa nhiều đường, dầu mỡ và các chất bảo quản không tốt cho sức khoẻ. Chúng góp phần gây ra tình trạng gan nhiễm mỡ, làm suy yếu chức năng gan.
Nội tạng động vật
Nội tạng động vật là thực phẩm chứa nhiều cholesterol dinh dưỡng nhưng nếu ăn quá nhiều và thường xuyên sẽ làm cho lượng chất béo trong máu tăng lên, gây áp lực lên gan và bệnh gan nhiễm mỡ trở nên trầm trọng hơn.
Lưu ý chế độ ăn uống cho người bị bệnh gan
Chế độ ăn uống hợp lý đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ điều trị và cải thiện tình trạng sức khỏe cho người bị bệnh gan. Dưới đây là một số lưu ý cần thiết trong chế độ ăn cho người bệnh gan:
- Các loại rau củ, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên hạt, và các loại đậu là nguồn cung cấp chất xơ dồi dào. Chất xơ giúp tăng cường chức năng tiêu hóa, giảm mỡ trong gan, và hỗ trợ gan trong việc thải độc.
- Người bệnh gan nên tránh ăn thực phẩm nhiều chất béo bão hòa như thịt mỡ, thức ăn chiên, đồ ăn chế biến sẵn. Nên ưu tiên chất béo lành mạnh từ dầu oliu, dầu hạt cải, và các loại hạt, quả bơ.
- Nên hạn chế uống nhiều nước đối với người bị bệnh xơ gan báng bụng.
- Một số thuốc và thực phẩm chức năng có thể gây tác dụng phụ làm tổn hại gan. Nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc, thực phẩm bổ sung hay cần thay đổi chế độ dinh dưỡng khác.
- Để tránh viêm gan A và B, bạn nên tiêm phòng viêm gan.
- Thường xuyên tập thể dục và có chế độ dinh dưỡng phù hợp để tránh bị tăng cân béo phì, ảnh hưởng tới gan nhiễm mỡ.
- Thăm khám sức khoẻ định kỳ để phát hiện tình trạng bệnh sớm để bác sĩ kịp thời can thiệp.
Đối với người bệnh gan, chế độ ăn uống đóng vai trò rất quan trọng trong việc hỗ trợ cải thiện sức khỏe và ngăn ngừa tình trạng bệnh trở nên nặng hơn. Bài viết trên đây đã giải đáp câu hỏi ở đầu bài bệnh gan nên ăn gì và một số lưu ý dành cho người bị bệnh gan. Và đừng quên theo dõi thêm các bài viết trên trang Blog của chúng tôi để tìm hiểu những thông tin bổ ích khác nhé!
