Người bị bệnh gút ăn thịt gà được không? Giải đáp theo khoa học

Bệnh gút ăn thịt gà được không là câu hỏi được nhiều người cao tuổi quan tâm khi phải đối mặt với bệnh lý này. Thịt gà thuộc nhóm thực phẩm có hàm lượng purin trung bình, khác với các loại thịt đỏ và nội tạng có purin cao. Hiểu biết chính xác về mối quan hệ giữa thịt gà và bệnh gút sẽ giúp người bệnh có chế độ dinh dưỡng phù hợp mà vẫn đảm bảo cung cấp protein cần thiết cho cơ thể.

Bệnh gút và mối liên hệ với chế độ ăn uống

Purin là một hợp chất tự nhiên có trong nhiều loại thực phẩm và cũng được cơ thể sản xuất. Khi purin phân hủy trong cơ thể, nó tạo ra axit uric như sản phẩm cuối cùng. Trong điều kiện bình thường, axit uric hòa tan trong máu và được thận lọc ra ngoài qua nước tiểu. Tuy nhiên, khi nồng độ axit uric trong máu tăng cao (hyperuricemia), nó có thể kết tinh thành các tinh thể urat và tích tụ tại các khớp.

Quá trình này gây ra phản ứng viêm cấp tính, dẫn đến các triệu chứng đặc trưng của cơn gút như đau dữ dội, sưng tấy và đỏ khớp. Khớp ngón chân cái thường bị ảnh hưởng đầu tiên và nặng nhất.

Người bị bệnh gút ăn thịt gà được không?

Theo Hiệp hội Viêm khớp Hoa Kỳ (Arthritis Foundation), thịt gà được phân loại vào nhóm thực phẩm có hàm lượng purin trung bình với khoảng 100-200mg purin trên 100g thịt.¹ Điều này có nghĩa là người bị bệnh gút có thể tiêu thụ thịt gà ở mức độ vừa phải và có kiểm soát.

Nghiên cứu đăng trên tạp chí Annals of Rheumatic Diseases từ Đại học Harvard cho thấy việc tiêu thụ thịt gia cầm như gà không làm tăng đáng kể nguy cơ bùng phát cơn gút cấp ở hầu hết bệnh nhân, đặc biệt khi được chế biến đúng cách.² Tuy nhiên, cần lưu ý rằng tác động có thể khác nhau giữa các cá nhân.

Một khẩu phần thịt gà tiêu chuẩn (85-100g) chứa lượng purin thấp hơn đáng kể so với nhóm thực phẩm giàu purin như nội tạng động vật (trên 200mg/100g) hay một số loại hải sản. Tổng lượng purin khuyến nghị hàng ngày cho bệnh nhân gút không nên vượt quá 400mg.

Yếu tố quyết định quan trọng là cách chế biến và lựa chọn phần thịt. Thịt ức gà không da có hàm lượng purin thấp nhất, trong khi da gà và các phần có nhiều mô liên kết chứa purin cao hơn. Phương pháp luộc hoặc hấp giúp giảm bớt một phần purin so với các cách chế biến khác.

Giá trị dinh dưỡng của thịt gà và các bộ phận

Thịt gà cung cấp protein hoàn chỉnh chất lượng cao với đầy đủ các axit amin thiết yếu mà cơ thể không thể tự sản xuất. Trong 100g thịt ức gà chứa khoảng 23g protein, cùng với các vitamin nhóm B (đặc biệt là B3, B6, B12), selen, phốt pho và kẽm.

Đối với người cao tuổi, protein từ thịt gà đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì khối lượng cơ bắp, hỗ trợ hệ miễn dịch và quá trình phục hồi mô. Selen trong thịt gà có tác dụng chống oxy hóa, bảo vệ tế bào khỏi tổn thương.

Hàm lượng purin trong các phần thịt gà phổ biến

Dựa trên bảng so sánh trên, bệnh gút có ăn được chân gà không? Câu trả lời rõ ràng là không. Chân gà thuộc nhóm nội tạng có hàm lượng purin rất cao (trên 200mg/100g), có thể kích phát cơn gút cấp ngay cả khi tiêu thụ lượng nhỏ.

>> Tìm hiểu ngay: Giải đáp bệnh gút có ăn được đu đủ chín không?

Cách cắt giảm hàm lượng purin trong thịt gà và chế biến an toàn

1. Lựa chọn phần thịt phù hợp

Ưu tiên chọn thịt ức gà không da, không xương vì đây là phần có hàm lượng purin thấp nhất. Tránh hoàn toàn các loại nội tạng gà, chân gà và da gà để giảm thiểu nguy cơ tăng axit uric trong máu.

2. Phương pháp chế biến giúp giảm purin

• Luộc và hấp: Đây là phương pháp chế biến tối ưu nhất cho người bệnh gút. Purin có tính hòa tan trong nước, do đó khi luộc gà, một phần purin sẽ ra nước luộc. Nên đổ bỏ nước luộc lần đầu và sử dụng nước mới để tiếp tục chế biến.
• Nướng và áp chảo: Có thể thực hiện nhưng hiệu quả giảm purin không bằng phương pháp luộc. Cần đảm bảo nướng chín kỹ, sử dụng ít dầu mỡ và tránh để cháy khét.
• Tránh chiên xào: Các món chiên xào không chỉ giữ lại toàn bộ purin mà còn tăng lượng chất béo bão hòa, có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tim mạch và kiểm soát cân nặng.

3. Kiểm soát khẩu phần ăn

Khẩu phần thịt gà hợp lý cho người bệnh gút là 80-100g/bữa, tương đương với một lòng bàn tay. Tần suất sử dụng nên giới hạn 2-3 lần/tuần, kết hợp với các nguồn protein khác như cá ít purin, đậu phụ và sản phẩm từ sữa.

>> Gợi ý top những loại sữa cho người bị gout được tin dùng hiện nay

Thực phẩm khác người bệnh gút cần tránh

• Nội tạng động vật: Gan, thận, tim, óc có hàm lượng purin cực cao (200-1000mg/100g), là nguyên nhân chính gây cơn gút cấp.
• Thịt đỏ: Thịt bò, thịt dê, thịt cừu chứa 150-200mg purin/100g, cần hạn chế nghiêm ngặt.
• Hải sản nhất định: Cá mòi, cá trích, cá cơm, sò điệp có hàm lượng purin rất cao. Tôm, cua có purin trung bình cao.
• Đồ uống có cồn: Bia đặc biệt nguy hiểm vì vừa chứa purin, vừa cản trở quá trình đào thải axit uric. Rượu vang cũng cần hạn chế.
• Đồ uống có đường fructose: Nước ngọt, nước ép trái cây có thêm đường có thể kích thích sản xuất axit uric trong cơ thể.
• Một số loại đậu và nấm: Có hàm lượng purin trung bình, cần ăn vừa phải và theo dõi phản ứng của cơ thể.

Lời khuyên cho người bệnh gút

• Duy trì cân nặng hợp lý: Béo phì làm tăng nguy cơ tích tụ axit uric và gây áp lực lên khớp. Giảm cân từ từ và bền vững giúp cải thiện kiểm soát bệnh gút đáng kể.
• Uống đủ nước: Cần uống ít nhất 2-2.5 lít nước/ngày để giúp thận đào thải axit uric hiệu quả. Nước lọc, trà loãng không đường là lựa chọn tốt nhất.
• Tập thể dục đều đặn: Các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, bơi lội, yoga giúp tăng cường tuần hoàn, kiểm soát cân nặng và cải thiện sức khỏe tổng thể mà không gây áp lực lên khớp.
• Tuân thủ điều trị: Không tự ý ngưng thuốc hoặc thay đổi liều lượng khi triệu chứng thuyên giảm. Thuốc kiểm soát axit uric cần được sử dụng liên tục theo chỉ định của bác sĩ.
• Thăm khám định kỳ: Kiểm tra nồng độ axit uric trong máu 3-6 tháng/lần để điều chỉnh phương pháp điều trị kịp thời. Hướng dẫn lâm sàng từ Đại học Y Khoa Hoa Kỳ khuyến nghị duy trì nồng độ axit uric trong máu dưới 6mg/dL để ngăn ngừa các cơn gút tái phát.³

Câu hỏi bệnh gút ăn thịt gà được không có câu trả lời tích cực khi được thực hiện đúng cách. Thịt gà, đặc biệt là ức gà không da, có thể trở thành một phần của chế độ ăn kiêng cho người bệnh gút nhờ hàm lượng purin trung bình và giá trị dinh dưỡng cao. Việc lựa chọn phần thịt phù hợp, chế biến bằng phương pháp luộc hoặc hấp, và kiểm soát khẩu phần ăn sẽ giúp người bệnh gút vẫn có thể thưởng thức thịt gà một cách an toàn và bổ dưỡng.

1. Arthritis Foundation. (n.d.). *Which Foods Are Safe for Gout?* https://www.arthritis.org/health-wellness/healthy-living/nutrition/anti-inflammatory/which-foods-are-safe-for-gout
2. Choi, H. K., Atkinson, K., Karlson, E. W., Willett, W., & Curhan, G. (2004). Purine-rich foods, dairy and protein intake, and the risk of gout in men. *Annals of the Rheumatic Diseases*, 63(7), 732-735. https://ard.bmj.com/content/63/7/732
3. FitzGerald, J. D., Dalbeth, N., Mikuls, T., Brignardello-Petersen, R., Guyatt, G., Abeles, A. M., Gelber, A. C., Harrold, L. R., Khanna, D., King, C., Levy, G., Libbey, C., Mount, D., Pillinger, M. H., Rosenthal, A., Singh, J. A., Sims, J. E., Smith, B. J., Wenger, N. S., … Neogi, T. (2020). 2020 American College of Rheumatology Guideline for the Management of Gout. *Arthritis Care & Research*, 72(6), 744-760. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/acr.24180